Hepatit A Nedir?
Hepatit, toksinlerin, aşırı alkol tüketiminin, bağışıklık hastalıklarının veya enfeksiyona maruz kalmanın yol açtığı karaciğer iltihabına işaret eder. Hepatit A vakalarının çoğuna virüsler neden olur. Bu, genellikle tedaviye gerek duyulmayan akut (kısa süreli) bir hepatit tipidir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her yıl dünyada 1.4 milyon hepatit A vakası görülüyor. Çok bulaşıcı olan bu hepatit formu kontamine yiyecek veya su yoluyla da yayılabilir. Genellikle ciddi değildir ve uzun vadeli etkilere neden olmaz. Hepatit A enfeksiyonu genellikle kendiliğinden kaybolur.
Hepatit A Belirtileri
6 yaşın altındaki çocuklar bu rahatsızlığa yakalandıklarında hiçbir belirti göstermezler. Daha büyük çocuklar, gençler ve yetişkinler genellikle hafif semptomlar geliştirirler; bunlar arasında aşağıdakiler olabilir:
- Gribe benzer belirtiler (ateş, yorgunluk, vücut ağrıları)
- Karın ağrısı (özellikle sağ üst kadranda)
- Açık renkli dışkı
- Koyu idrar
- İştah kaybı
- Açıklanamayan ani kilo kaybı
- Sarılık (cilt veya gözlerin sararması)
Semptomlar genellikle hastalığa yakalndıktan 15 ila 50 gün sonra ortaya çıkar.
Hepatit A’nın Nedenleri
Bu virüs, tipik olarak virüsü içeren yiyecek veya sıvıları aldıktan sonra dışkı maddesi ile kasılır. Enfeksiyon iltihaplanmaya ve şişmeye neden olan karaciğere kan dolaşımı boyunca yayılır.
Virüs, Hepatit A virüsü içeren yiyecek veya içeceklerden bulaşmasına ilaveten, virüs bulaşmış bir kişiyle yakın temas yoluyla bulaşarak da yayılabilir. HAV bulaşıcıdır ve hepatit A’ya sahip bir kişi hastalığı aynı hanede yaşayan diğer kişilere kolayca geçirebilir.
Hepatit A’ya şu yollarla bulaşabilir:
- Hepatit A virüsü olan biri tarafından hazırlanan yiyecekleri tüketince
- Ellerini iyice yıkamadan yemek hazırlayan kimselerce
- Kanalizasyon suyunun bulaşmış olduğu çiğ deniz kabuklularını yiyince
- Hepatit A virüsü olan biriyle korunmasız cinsel ilişkiye girince
- Kirli su içince
- Hepatit A virüslerinin bulaştığı maddelere temas edince
Kimler Hepatit A riski altındadır?
Hepatit A genellikle kişiden kişiye yayılır ve bulaşıcı hale gelir. Bununla birlikte, aşağıdaki bazı faktörler riski artırabilir:
- Zayıf sağlık imkanlarının veya güvenli su eksikliğinin yaşandığı ülkelerin çoğunda Hepatit A yaygın olarak görülür. Bu bölgelerde yaşayan insanlar ciddi risk altındadırlar.
- Yasadışı uyuşturucuları enjekte etme veya kullanma
- Hepatit A olan bir insanla aynı ortamda yaşamak
- Hepatit A olan bir insanla cinsel ilişki yaşamak
Dünya Sağlık Örgütü, yoksul sağlık standartlarının düşük olduğu ülkelerde yaşayan çocukların yüzde 90’ından fazlasının 10 yaşına kadar hepatit A enfeksiyonu geçirdiğini bildiriyor.
Test ve Tanı
Belirtilerinizi doktorunuzla görüştükten sonra, bir viral veya bakteriyel enfeksiyon olup olmadığını kontrol etmek için doktorunuz kan testi isteyebilirler. Bir kan testi, Hepatit A virüsünün varlığını (veya yokluğunu) ortaya çıkaracaktır.
Hepatit A komplikasyonları
Nadiren, hepatit A akut karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Bu komplikasyon, yaşlılarda ve halihazırda kronik karaciğer hastalığı olan insanlarda yaygındır. Karaciğer yetmezliği durumunda bile tam iyileşme olasılığı vardır. Çok nadiren karaciğer nakli gereklidir.
Hepatit Nasıl Tedavi Edilir?
Hepatit A için resmi bir tedavi yoktur. Tek başına uzaklaşan kısa süreli bir viral enfeksiyon olduğu için, tedavi tipik olarak belirtilerinizi azaltmaya odaklıdır.
Birkaç hafta dinlenme sonrasında, Hepatit A semptomları genellikle kendiliğinden düzelmeye başlar. Belirtilerini hafifletmek için şunları yapmalısınız:
- Alkolden kaçınma
- Sağlıklı beslenme
- Bolca su içme
Dinlenme durumunda, vücudunuz büyük olasılıkla Hepatit A’yı birkaç hafta veya birkaç ayda tamamen iyileştirecektir. Genellikle virüse sahip olmanın uzun vadeli olumsuz sonuçları yoktur.
Hepatit A’ya yakalanan vücudunuz hastalığa karşı bağışıklık kazanır.
Hepatit A’yı Önleme İpuçları
Hepatit A’dan kaçınmanın bir numaralı yolu, Hepatit A aşısı olmaktır. Bu aşının altı ila 12 ay aralıklarla iki enjeksiyon serisi verilir. Sağlık ve hijyenik standartların düşük olduğu bir ülkeye seyahat ediyorsanız, seyahat etmeden en az iki hafta önce aşınızı olun. Vücudunuz için ilk enjeksiyondan sonra genellikle Hepatit A’ya karşı bağışıklık kazandırmaya başlamak iki hafta alır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
